Hoe werkt een strafproces?
Wanneer je aangifte doet van een strafbaar feit, begint het strafproces. Maar wat gebeurt er tijdens een strafproces en wie zijn er allemaal bij betrokken? We leggen je uit hoe het werkt en wat je kunt verwachten.
1. Aangifte doen
Ben je slachtoffer van een strafbaar feit? Dan kun je bij de politie aangifte doen. Als je aangifte doet vraag je de politie om een onderzoek te starten naar wat jou is overkomen. De politie maakt dan een proces-verbaal op van aangifte.
2. De politie doet onderzoek
Tijdens het onderzoek gaat de politie op zoek naar de verdachte en verzamelt bewijs. De politie doet bijvoorbeeld sporenonderzoek en verhoort getuigen en verdachte(n).
- Wordt er een verdachte gevonden en ziet de politie genoeg reden om te vervolgen? Dan gaat de zaak door naar de officier van justitie.
- Zijn er te weinig aanwijzingen of is de verdachte moeilijk te vinden? Dan kan de politie het onderzoek stoppen.
Je krijgt hier bericht over van de politie en je kunt bezwaar indienen als je het hier niet mee eens bent.
3. De officier van justitie behandelt de zaak
Is het onderzoek afgerond en is er een verdachte? Dan gaat de zaak door naar de officier van justitie. De officier van justitie beslist of de zaak in behandeling wordt genomen.
Mogelijke beslissingen:
1. De zaak wordt niet verder vervolgd
Dit heet een sepot. Er kunnen verschillende redenen zijn om de verdachte niet te vervolgen. Bijvoorbeeld als de politie niet genoeg bewijs heeft gevonden.
2. De officier van justitie beslist zelf welke straf de verdachte krijgt
Dit heet een OM-strafbeschikking.
- Je krijgt een brief waarin staat dat de officier van justitie van plan is om zelf een straf aan verdachte op te leggen.
- Mogelijk moet de verdachte verschijnen op een OM-hoorzitting. Tijdens de OM-zitting stelt de officier van justitie vragen aan de verdachte en beslist dan over de straf.
- Je krijgt vervolgens in een brief van het Openbaar Ministerie te horen welke straf de verdachte krijgt.
De officier van justitie kan aan de verdachte een taakstraf of geldboete opleggen maar geen gevangenisstraf.
3. De officier van justitie vindt dat de rechter moet beslissen over de straf
Je krijgt dan een uitnodiging van het Openbaar Ministerie om aanwezig te zijn bij de strafzitting in de rechtbank.
4. De strafzitting
Tijdens de strafzitting wordt de strafzaak behandeld. Er wordt bekeken wat er precies is gebeurd. De rechter beslist of de verdachte schuldig is en welke straf of maatregel daarbij past.
Meestal hoor je aan het einde van de strafzaak direct de uitspraak van de rechter, of je krijgt te horen wanneer de uitspraak is. Dat is meestal binnen 14 dagen na de strafzitting.
5. De rechter doet uitspraak
De rechter kan de volgende beslissingen nemen:
- De verdachte wordt vrijgesproken.
- De verdachte krijgt een straf opgelegd. Bijvoorbeeld een geldboete, celstraf of taakstraf.
- De rechter beslist ook of je recht hebt op schadevergoeding
Is de officier van justitie of de verdachte het niet eens met de uitspraak van de rechter? Dan kunnen zij in hoger beroep gaan tegen de uitspraak. Tot die tijd is de uitspraak nog niet definitief.
6. In hoger beroep gaan
Is de officier van justitie of de verdachte het niet eens met de uitspraak van de rechter? Dan kunnen zij in hoger beroep gaan tegen de uitspraak.
In hoger beroep wordt de strafzaak opnieuw behandeld door nieuwe rechters. Dit gebeurt niet bij de rechtbank, maar bij het gerechtshof.
Mogelijke uitkomsten:
- De verdachte wordt ook in hoger beroep veroordeeld en krijgt een straf of maatregel opgelegd.
- De verdachte wordt vrijgesproken en niet meer vervolgd.
Zijn de verdachte of het Openbaar Ministerie het niet eens zijn met deze uitspraak van het gerechtshof? Dan kunnen ze in cassatie gaan bij de Hoge Raad. Dat is de hoogste rechter voor strafzaken in Nederland. De Hoge Raad onderzoek of het recht en alle procesregels goed zijn gevolgd.
Veelgestelde vragen
Tijdens een strafzitting wordt je strafzaak door de rechter behandeld. Het belangrijkste doel is om te bepalen wat er precies is gebeurd.
- Als je voor het eerst een strafzitting bijwoont, kan het prettig zijn om te weten wat je te wachten staat. Download onze tips en adviezen
- Je kunt samen met ons de strafzitting voorbereiden. Neem contact op met 1 van onze collega's via mail, chat of telefoon.
Het is niet verplicht om bij de strafzitting in de rechtbank aanwezig te zijn. Je mag zelf kiezen. Het bijwonen van de zitting heeft voordelen en nadelen. Je hoort dingen die je anders misschien nooit had geweten en je ziet de verdachte.
De keuze kan moeilijk zijn. Een van onze medewerkers kan je daarbij helpen, neem contact op via mail, chat of telefoon.
Je hebt rechten als je slachtoffer bent van een strafbaar feit. Je hebt bijvoorbeeld spreekrecht. Dat betekent dat je in de rechtzaal mag spreken over wat het strafbare feit met jou gedaan heeft.
Als je slachtoffer bent geworden van een strafbaar feit, bijvoorbeeld geweld of diefstal, kun je aangifte doen bij de politie. Je kunt er ook voor kiezen om een melding te doen. We leggen uit wat het verschil is en hoe dit allemaal in z'n werk gaat.