Hoe ga ik om met schuld en schaamte
Het komt vaak voor dat slachtoffers zich schamen voor wat er gebeurd is. Misschien heb jij daar ook last van. Je denkt misschien dat het je eigen schuld is. Of je bent bang dat anderen je veroordelen door wat jou is overkomen. De schaamte kan ervoor zorgen dat je je eenzaam voelt en niet meer weet hoe je nu verder moet. Wij leggen je uit wat schaamte is, wat schuldgevoel is en hoe je hiermee om kunt gaan.
Schaamte is een gevoel waarbij je liever niet hebt dat een ander weet wat er gebeurd is. Misschien ben je bang voor wat anderen van je vinden of ben je bang om buitengesloten te worden door je omgeving. Misschien voel je je dom of slecht. Schaamte kan er ook voor zorgen dat je liever niet praat over wat er is gebeurd.
Voorbeelden van gedachten die je kunt hebben:
- 'Het was dom van mij om die naaktfoto te sturen'.
- 'Het is zo dom van mij dat ik in die smoes ben getrapt. Wat ben ik een sukkel'.
Een schuldgevoel is het gevoel dat je iets slechts hebt gedaan. Dat je je niet gedragen hebt zoals je zou willen. Slachtoffers denken vaak dat zij zelf schuldig zijn aan wat er is gebeurd. Dat is nooit waar. De dader is schuldig, niet het slachtoffer!
Voorbeelden van gedachten:
- 'Ik had die naaktfoto ook niet moeten sturen, dan was dit niet gebeurd'.
- 'Als ik niet op dat linkje geklikt had, was dit niet gebeurd'.
- 'Hij gedraagt zich zo raar omdat ik hem heb gekwetst'.
Tips voor omgaan met schuld en schaamte
1. Praat erover
Praten helpt! Maar dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Helemaal als je je schaamt, kan het lastig zijn om die stap te zetten. Wij geven je tips hoe je zo'n gesprek aan kunt pakken.
Wat als je niemand hebt om mee te praten?
Misschien kun je niet bij je omgeving terecht om erover te praten. Het kan zijn dat wat jou is overkomen een taboe is binnen jouw familie of vriendengroep. Je kunt altijd (anoniem) terecht bij 1 van onze collega's, via de chat of telefoon.
2. Vind steun bij lotgenoten
Door te praten met jongeren die hetzelfde is overkomen, zie je dat je niet de enige bent die dit heeft meegemaakt. Binnen de Slachtofferhulp Community kun je anoniem je verhaal delen, vragen stellen en ervaringen uitwisselen.
3. Eigen schuld, dikke bult?
Mensen uit je omgeving kunnen je het gevoel geven dat het jouw eigen schuld was. Dit heet victim blaming. Vaak doen mensen dit zonder dat ze het zelf doorhebben. Opmerkingen zoals: 'Je moet ook meer van je afbijten' of 'Waarom heb je die nepmail dan ook geopend?' kunnen je al het gevoel geven dat je zelf schuldig bent. Mensen doen dit vaak omdat ze een verklaring zoeken voor wat er gebeurt is. En omdat ze bang zijn dat iedereen dit kan overkomen.
Het is belangrijk om te weten dat jij zelf geen schuld hebt aan wat er is gebeurd. De schuld ligt altijd bij diegene die jou dit heeft aangedaan.
4. Omgaan met negatieve gevoelens
Je bent in je hoofd misschien veel bezig met vragen zoals: 'Waarom is mij dit overkomen?', 'Had ik dit kunnen voorkomen?', 'Wat als...?'. Het is normaal dat je dit soort dingen denkt maar het helpt je niet verder.
Wat wel helpt:
- Zoek afleiding in dingen waar je energie van krijgt.
- Probeer je 'piekertijd' op vaste momenten te doen. Plan bijvoorbeeld 10 minuten en ga daarna weer wat anders doen.
- Mindfulness kan helpen om je gedachten en gevoelens van een afstandje te bekijken.
Omgaan met stress
Na een ingrijpende gebeurtenis kun je stress ervaren. Meestal gaat deze stress vanzelf voorbij. Toch kan dit erg vervelend voelen. Daarom geven we je hier tips voor hoe je met stress om kunt gaan.
Hoe praat ik erover?
Het kan lastig zijn om te praten over wat je hebt meegemaakt. Misschien ben je bang bent dat de ander je niet begrijpt of boos wordt. Toch is het goed om iemand in vertrouwen te nemen. Een gesprek kan je rust en een gevoel van opluchting geven.