Stappenplan Nazorg na online bedreiging
Bedreiging komt veel voor en speelt zich steeds vaker online af. Vooral jongeren krijgen te maken met online bedreiging, pesten, stalken of sexting-misbruik. Online bedreiging heeft ook offline grote impact en kan veel angst en stress opleveren. Lees welke stappen u kunt zetten wanneer een cliënt, leerling of andere persoon online wordt bedreigd.
Doe deze dingen eerst
- Ga in gesprek met het slachtoffer over de bedreiging.
- Vermoedt u dat er sprake is van acuut gevaar? Bel de politie.
- Adviseer en help bij het verzamelen van bewijs en het blokkeren van de bedreiger.
Alle stappen op een rij
Ga in gesprek over de bedreiging om snel een inschatting te kunnen maken van de situatie, de context en ernst van de bedreiging. Zo kunt u bepalen wat mogelijke vervolgstappen zijn. Neem de bedreiging serieus, ook als het slachtoffer laconiek doet over wat er is gebeurd.
Stel vragen als:
- Hoe voel je je nu?
- Wat is er gebeurd?
- Is de bedreiger een bekende?
- Heeft deze persoon je al vaker bedreigd?
- Wat doet de bedreiging met je?
- Ben je bang voor de bedreiger?
- Heb je het bewijs van de bedreiging bewaard?
Vermoedens? De Signalenwijzer helpt
Weet u niet zeker of iemand slachtoffer is, maar heeft u wel vermoedens? De Signalenwijzer geeft u handvatten om uw onderbuikgevoel te onderzoeken, het gesprek aan te gaan en passende ondersteuning te bieden.
Kwetsbaar slachtoffer?
Neem de persoonlijke kenmerken en de omstandigheden van het slachtoffer mee in uw inschatting van de impact en ernst. Een slachtoffer kan hierdoor extra kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld als het slachtoffer minderjarig is of een licht verstandelijke beperking heeft. Ook de sociaal maatschappelijke omgeving, psychische problemen of een ongewilde relatie of afhankelijkheid van de bedreiger kunnen een rol spelen.
Is er sprake van een hate crime?
Wordt het slachtoffer bedreigd vanwege bepaalde persoonskenmerken? Bijvoorbeeld omdat het slachtoffer homoseksueel is, vanwege de geloofsovertuiging of omdat het slachtoffer vluchteling is? Dan kan er sprake zijn van hate crime of discriminatie. Hate crimes hebben vaak extra impact omdat iemand iets overkomt om wie die is.
Een hate crime kan zwaarder worden bestraft. Adviseer het slachtoffer daarom om bij de aangifte aan de politie te laten weten dat hier mogelijk sprake van is.
Neem dan altijd contact op met de politie. Zij informeren u over mogelijke vervolgstappen.
Heeft u het gevoel dat er meer aan de hand is, maar kunt u de exacte toedracht niet achterhalen? Weet u daardoor niet helemaal zeker wat u het beste kunt doen? Het kan helpen om ruggespraak te houden met collega's. Ook onze Advieslijn voor professionals kan u helpen om de juiste stappen te zetten.
- Bewijs verzamelen
Geef aan dat het belangrijk is om bewijs van de bedreiging vast te leggen en te verzamelen. Bijvoorbeeld screenshots van berichten via social media, WhatsApp-berichten en e-mails. Als het slachtoffer aangifte wil doen kan dit bewijs worden overgedragen aan de politie. Bewijs is nodig om een verdachte te kunnen vervolgen en kan de politie helpen om in te schatten of de bedreiging strafbaar is en om de verdachte op te sporen. Op internetsporen.nl staan tips over het bewaren van berichten. - De bedreiger blokkeren
Help om de bedreiger te blokkeren op Twitter, Instagram of andere social media. Geef tips om ongewenste contacten in de toekomst te voorkomen door de privacy-instellingen aan te passen.
Niet alle vormen van (online) bedreiging zijn strafbaar. Er is een verschil tussen bedreigd worden of je bedreigd voelen. Bedreiging is strafbaar wanneer iemand wordt bedreigd met de dood, ernstig letsel, verkrachting, aanranding, gijzeling of brandstichting. Ook als die bedreiging is gericht op iemand anders, bijvoorbeeld iemands kind, zus of partner. Dreigen met het vernielen van spullen kan ook onder bedreiging vallen.
Aangifte doen of melding maken
- Aangifte doen is in sommige gevallen heel logisch. Maar soms is het voor een slachtoffer moeilijk om te besluiten aangifte te doen. Heeft het wel zin? Is wat er is gebeurd wel strafbaar?
Onze online hulp In gesprek gaan over aangifte helpt om aangifte en de alternatieven bespreekbaar te maken. - Een van die alternatieven is melding doen bij de politie. Na een melding wordt er geen onderzoek gestart naar de verdachte, maar de politie weet dan als er opnieuw iets gebeurt dat er al melding is gedaan. De politie kan in bepaalde gevallen ook op eigen initiatief een onderzoek starten.
- Melding maken kan ook anoniem bij Meld Misdaad Anoniem. Let op: je doet geen aangifte of melding bij de politie. De melding kan voor de politie aanleiding zijn om een onderzoek te starten naar het strafbare feit.
- Adviseer uw cliënt ook over de mogelijkheid om melding te doen bij de website of het socialmediakanaal waar de bedreiging gebeurde.
Bang voor de verdachte?
Is iemand bang voor de verdachte? Of is iemand bang om opnieuw slachtoffer te worden? In elke fase van het strafproces heeft een slachtoffer recht op bescherming. Ook tijdens de aangifte. Laat uw cliënt, leerling of patiënt weten dat de politie of officier van justitie maatregelen kunnen nemen om iemand te beschermen tegen de verdachte.
Heeft u vragen hierover? Neem contact op met 1 van onze medewerkers.
Bemiddeling tussen slachtoffer en bedreiger
Bemiddeling in het contact tussen slachtoffer en bedreiger kan soms een goede stap zijn op weg naar herstel. Zeker wanneer bedreiger en bedreigde elkaar kennen en elkaar weer tegenkomen op school, werk of een sportvereniging. U of een collega kan zelf dit gesprek voeren.
Perspectief Herstelbemiddeling kan bemiddelen bij het contact tussen slachtoffer en dader.
- Is het slachtoffer benieuwd wat er gebeurt na de aangifte? Kijk samen naar onze informatie over hoe het strafproces werkt.
- Wijs op de rechten die slachtoffers hebben in het strafproces, zoals het recht op bescherming tegen de verdachte en het recht op juridische ondersteuning. Slachtofferhulp Nederland kan deze ondersteuning bieden (gratis).
Online bedreiging heeft vaak weel impact. Je waant je nergens meer veilig of hebt zorgen dat er wat met jou of je naasten gebeurt. Houd hier rekening mee en praat erover.
Blijft iemand blijft worstelen met de gevolgen van de bedreiging? Benadruk dat het belangrijk is om hulp te zoeken.
Online bedreiging kan langdurige impact hebben. Het is belangrijk om geduldig en begripvol te blijven gedurende het herstel. Houd in de gaten hoe het met het slachtoffer gaat en kijk of verdere ondersteuning nodig is.
U kunt ook met het slachtoffer in gesprek gaan over het vergroten van de bewustwording rond online veiligheid en online bedreiging. Wellicht kunt u zo de eerste stappen zetten naar een betere bewustwording op uw school, sportvereniging of in uw gemeente.
Nazorg na sextortion of sexting-misbruik
Hoe gaat u er als school mee om als een leerling slachtoffer wordt van online seksueel misbruik? Kijk wat u kunt doen bij de ongewilde verspreiding van seksueel getinte foto's en video's op social media.
Overleg met een deskundige
Wilt u overleggen over een specifieke situatie? Bel een deskundige via onze Advieslijn voor professionals op 0900-0101 (optie 3 in het menu).
Overleg met een deskundigeTips voor gespreksvoering
U wilt iemand die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt zo goed mogelijk helpen. De manier waarop u het gesprek aanpakt, kan van grote betekenis zijn voor het herstelproces.
Tips voor gespreksvoeringCommuniceren zonder oordeel
Als uw cliënt, patiënt of leerling slachtoffer is geworden, is het belangrijk dat diegene zich erkend voelt en niet veroordeeld. Bekijk 6 tips om zonder oordeel te communiceren met een slachtoffer.
Tips voor communiceren zonder oordeelVictim blaming
Professionals maken soms indirect beschuldigende opmerkingen tegen slachtoffers. Dit heet victim blaming. Ook als u het niet zo bedoelt, kan een opmerking soms erg kwetsend zijn. Kijk hoe u dit voorkomt.
Victim blaming voorkomenBent u zelf slachtoffer?
Als professional kunt u zelf ook slachtoffer worden. Bekijk waar u in verschillende situaties voor ondersteuning terechtkunt.
Hulp na een ingrijpende gebeurtenisVormen van online bedreiging
- Cyberpesten
Online pesten. - (Online) stalking
Iemand continu lastigvallen waardoor die persoon zich niet meer veilig voelt. - Online haatzaaien (hate crime)
Een groep of een persoon wordt bedreigd vanwege bijvoorbeeld afkomst, geloof, genderidentiteit of seksuele oriëntatie. - Ongewenste sexting (shame sexting)
Naaktbeelden verspreiden zonder toestemming. - Sextortion
Chantage met naaktbeelden. - Doxing
Het openbaar maken van iemands persoonsgegevens waardoor die persoon zich bedreigd kan voelen.
Online bedreiging in cijfers
5% van de jongeren
kreeg in 2021 te maken met online bedreiging, pesten, stalken of sexting-misbruik.
38% van de slachtoffers
kende de bedreiger.
1 op 3
slachtoffers kreeg emotionele of psychische problemen.
Bronnen: CBS Veiligheidsmonitor 2021 en CBS Online veiligheid en criminaliteit 2022