Stappenplan nazorg na een schokkende gebeurtenis op de sportvereniging

Kom als team bij elkaar zodat u praktische zaken kunt regelen. Zoals de opvang van het slachtoffer (of slachtoffers) en het afstemmen van de vervolgstappen die recht doen aan alle betrokkenen. Na een schokkende gebeurtenis – bijvoorbeeld ongewenste sexting of ernstig geweld op het sportveld – is de kans groot dat er onrust ontstaat. Die onrust of stress laat zich het beste beperken met heldere, open communicatie.

Bepaal samen de omvang en impact van wat er gebeurd is en zet acties op een rij: wie doet wat en wanneer? Denk aan het opvangen van het slachtoffer, het gesprek met de leden, het informeren van de ouders van pupillen, en hoe u omgaat met mogelijke media-aandacht of met de dader(s). En wat kunt u doen om herhaling te voorkomen? Weet dat u voor advies hierover terechtkunt bij u bij uw sportbond of het CVSN. Ook Slachtofferhulp kan u bijstaan in het proces, bijvoorbeeld ter ondersteuning bij informatiebijeenkomsten.

Als bestuurder of begeleider van een sportvereniging bent u (onder sporttuchtrecht) verplicht vermoedens van seksuele intimidatie meteen te melden aan uw eigen sportbond of het Instituut Sport Rechtspraak ISR. Dit doet u direct, volgens de meldcode voor sportorganisaties. Daarmee helpt u meteen voorkomen dat iemand bij een andere vereniging opnieuw in de fout gaat. Een (aanvullende) melding bij het CVSN draagt hier verder aan bij. Bij het CVSN kunt u ook terecht voor advies over te nemen acties en ondersteuning.

Na een schokkende gebeurtenis is het van groot belang om de slachtoffers goed op te vangen en het gesprek met hen aan te gaan. Voor een slachtoffer kan het een grote stap zijn om te praten over wat er gebeurd is. Ze schamen zich vaak of voelen zich schuldig, vooral bij (online) seksueel misbruik. Blijf rustig, luister, toon begrip en benadruk dat diegene niet alleen staat en geen schuld heeft. Probeer uit te zoeken waar hij of zij behoefte aan heeft en bespreek wat u kunt doen en wat iemand zelf kan doen. Wijs ook op de mogelijkheid om aangifte te doen en ondersteuning te krijgen van Slachtofferhulp.

Tips voor gespreksvoering

Bij een (vermoeden van) een ernstig delict kan door verontwaardiging, angst of ontreddering onrust ontstaan. Zeker wanneer er mogelijk meer slachtoffers (of daders) betrokken zijn en nog niet helemaal duidelijk is wie direct betrokken zijn, levert dit stress op. Dit houdt u niet tegen door te proberen alles achter gesloten deuren op te lossen of de zaak zo klein mogelijk te houden. Bepaal daarom samen hoe u alle betrokkenen – leden, ouders van pupillen, medewerkers en vrijwilligers - gaat informeren. U kunt bij uw sportbond ondersteuning vragen om deze communicatie goed vorm te geven.

Deel het nieuws (in overleg met de politie) en informeer leden over de vervolgstappen die u van plan bent te nemen. Doe dit bij voorkeur in kleine groepen. Breng de informatie zo duidelijk en direct mogelijk. Blijf daarbij rustig en toon inlevingsvermogen als de reacties loskomen. Geef leden de ruimte mee te denken over maatregelen om herhaling of erger te voorkomen. En laat weten dat leden die daar behoefte aan hebben, terechtkunnen bij een trainer, de bestuurder of de vertrouwenscontactpersoon van de bond of de club. Zo hebben zij ook zicht op de reacties, en kunnen zij inschatten waar behoefte aan is.

Breng de ouders van jonge leden op de hoogte (ook weer in overleg met de politie). Afhankelijk van wat er gebeurd is, kunt u bijvoorbeeld kiezen voor een brief, een informatiebijeenkomst of individuele gesprekken. Benoem een contactpersoon bij de sportvereniging, bij wie ouders terechtkunnen met vragen en probeer indien nodig ook voor hen hulp te organiseren.

Neem maatregelen binnen de vereniging om herhaling te voorkomen, afhankelijk van wat er is voorgevallen. Als u leden en ouders van pupillen hier invloed en zeggenschap in geeft, zorgt dit ervoor dat zij zich gehoord voelen. Dit helpt ook stress te verlagen. En de kans is groot dat het goede ideeën oplevert. Uw sportbond kan u ondersteunen bij het opstellen van beleid en de invoering van maatregelen.

Is er sprake van een strafbaar feit? Dan schakelt u de politie in. Slachtofferhulp Nederland kan slachtoffers hierbij praktische en emotionele ondersteuning bieden, en hen bijvoorbeeld helpen de afweging te maken of aangifte doen de beste keuze is.

• Als een betrokkene er behoefte aan heeft om buiten de sportvereniging met iemand te praten, dan kan deze contact opnemen met Slachtofferhulp Nederland via 0900-0101.
• Via Slachtofferhulp Nederland of het Centrum Veilige Sport Nederland kunnen slachtoffers van een strafbaar feit anoniem hun verhaal delen met een hulpverlener.
• Het Centrum Veilige Sport Nederland heeft ook veel expertise in huis over misstanden in de sport, zoals doping of matchfixing, maar bijvoorbeeld ook aan zaken die niet direct te kwalificeren zijn als strafbaar feit. Denk bijvoorbeeld aan dubieuze trainingstechnieken en vormen van machtsmisbruik, soms met blijvende lichamelijke of psychische schade tot gevolg.
• Via Sporters voor Sporters kunnen slachtoffers van seksuele intimidatie in de sport in contact komen met lotgenoten.
• Bent u als trainer of sportbestuurder zelf slachtoffer? Dan kunt u ook terecht bij Slachtofferhulp Nederland.

Trainingen

• Via E-learnings- Centrum veilige sport Nederland vindt u gratis e-learnings over onderwerpen waarmee u in uw sportvereniging te maken kunt krijgen, zoals pesten, discriminatie, matchfixing en seksuele intimidatie.
• Slachtofferhulp Academie biedt trainingen op maat over omgaan met slachtofferschap. De trainingen worden afgestemd op de behoeften van uw sportvereniging

Whitepapers en onderzoeken

• Het onderzoeksrapport Ongelijke Leggers van de KNGU, over grensoverschrijdend gedrag in de turn- en gymsport
• De kamerbrief van staatssecretaris Tamara van Ark in reactie op het onderzoeksrapport Ongelijke Leggers
• Meer onderzoek: Feiten en cijfers- Centrum veilige sport Nederland

Websites

• Centrum Veilige Sport
• De Stilte verbroken (lotgenotencontact)