Hoe help ik een slachtoffer van seksueel misbruik?
Heeft je partner, familielid, vriend of vriendin seksueel misbruik meegemaakt? En wil je er graag voor de ander zijn? Met deze checklist voor helpers krijg je snel overzicht van wat je kunt doen voor een slachtoffer.
Deze checklist is te gebruiken door helpers van slachtoffers van (langdurig) seksueel misbruik, seksueel geweld zoals aanranding of verkrachting, online seksueel misbruik zoals seksuele exposing (ook wel shame sexting genoemd).
Iemand helpen bij herstel
Als een dierbare zoiets heftigs heeft meegemaakt als seksueel misbruik of geweld, wil je er voor diegene zijn. Maar in de praktijk blijkt dat soms best lastig. Op Herstelcirkels vind je informatie en kun je een herstelpakket aanvragen met tips en meer informatie. Ook jij staat er niet alleen voor.
Direct hulp nodig?
Check of er direct hulp nodig is
Wanneer iemand kortgeleden slachtoffer is geworden van seksueel geweld of seksueel misbruik, is het belangrijk dat iemand snel de juiste hulp krijgt. Als de gebeurtenis korter dan 7 dagen geleden is, kan je naaste voor directe medische en emotionele hulp terecht bij het Centrum Seksueel Geweld. Ook kan de huisarts een goed beginpunt zijn voor hulp.
Hoe je kunt helpen
Seksueel geweld en seksueel misbruik hebben veel impact. Slachtoffers kunnen last krijgen van verschillende stressreacties, zoals spanningen, boosheid of zich terugtrekken. Dit zijn meestal normale reacties op een abnormale gebeurtenis.
Contact met de politie
Ondersteun bij het contact met de politie
Slachtoffers kunnen seksueel misbruik melden bij de politie, ook als het langer geleden is gebeurd. Dat is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Slachtoffers van seksueel misbruik kunnen een informatief gesprek met de politie aanvragen. De politie geeft dan uitleg over of er aangifte gedaan kan worden en wat aangifte doen betekent. Het slachtoffer hoeft in het gesprek nog niets te beslissen.
Een informatief gesprek met de politie aanvragen
Hoe je kunt helpen
Je naaste kan twijfels en angst ervaren als het over aangifte gaat. Het is belangrijk dat zij of hij zich serieus genomen voelt. Je naaste is de enige die kan besluiten of aangifte de juiste stap is. Je kunt wel helpen om alle mogelijkheden op een rijtje te zetten.
Let op stressklachten
Houd in de gaten of stressklachten aanhouden
Seksueel misbruik is een ingrijpende gebeurtenis. Het is normaal als iemand daar een tijd last van heeft. Als je merkt dat de stressklachten binnen 4 weken niet afnemen en je naaste nog steeds last heeft van heftige klachten, is het verstandig dat hij of zij contact opneemt met de huisarts. Uiteraard kan dit ook al eerder. De huisarts kan beoordelen of er meer hulp nodig is en hiervoor een verwijzing geven.
Hoe je kunt helpen
Slachtoffers van seksueel misbruik voelen zich vaak schuldig of schamen zich voor wat er is gebeurd. Het is belangrijk dat mensen om hen heen deze gevoelens serieus nemen en er goed op reageren. Kijk hoe je dat kunt doen.
Vermijd kwetsende opmerkingen
Wanneer iemand tegen zijn of haar zin seksuele handelingen moet ondergaan of moet uitvoeren, is alleen de dader daarvoor verantwoordelijk. Het is niet de schuld van het slachtoffer. Soms maken mensen beschuldigende opmerkingen zoals ‘Waarom ging je dan ook zo laat nog alleen over straat?’. Opmerkingen zoals deze zijn kwetsend en kunnen ervoor zorgen dat iemand zich dubbel slachtoffer voelt. Dit wordt victim blaming genoemd. Lees hoe je kunt voorkomen dat je (onbewust) aan victim blaming doet.
Vergoeden van de schade
Zoek samen uit of schade vergoed kan worden
Heeft het slachtoffer lichamelijk of psychisch letsel opgelopen? Of moest zij of hij kosten maken voor bijvoorbeeld een ziekenhuisbezoek? Er zijn mogelijkheden om de schade vergoed te krijgen. Daarvoor is het belangrijk om de gemaakte kosten goed bij te houden.
Advies op maat over wie de schade kan vergoeden
Hoe je kunt helpen
Na seksueel geweld of seksueel misbruik kan iemand langere tijd ondersteuning nodig hebben. Welke hulp je ook biedt, besef dat je niet alles alleen hoeft te doen. Door de hulp met meer mensen te delen, houd je het langer vol.
Voorbereiden op strafproces
Help het slachtoffer bij de voorbereiding op het strafproces
Na aangifte start het strafproces. Dat kan op veel verschillende manieren verlopen. Het slachtoffer heeft bepaalde rechten in elke fase van het strafproces. Je kunt je naaste helpen om zich hierop voor te bereiden.
Bekijk hoe het strafproces verloopt
Hoe je kunt helpen
Voor een slachtoffer gaat een strafproces vaak gepaard met zorgen. Bijvoorbeeld of de dader wel gestraft wordt en of het slachtoffer wel wordt geloofd. Ook kunnen er lange periodes zijn waarin iemand niets hoort over de zaak. Juist dan kun je veel betekenen voor je naaste.
Contact met lotgenoten
Bekijk wat contact met lotgenoten kan doen
Of een gebeurtenis nu kort of lang geleden is, het kan voor een slachtoffer prettig zijn om te praten met mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt. Veel mensen vinden herkenning en erkenning bij lotgenoten. Ook voor een helper kan het prettig zijn om ervaringen van anderen te lezen of een verhaal te delen. In onze online lotgenotencommunity kunnen zowel slachtoffers van seksueel misbruik als hun naasten terecht. Ook organiseren we face-to-face lotgenotengroepen voor slachtoffers.
Let ook goed op jezelf
Wat als je er wel wil zijn voor iemand, maar het tegelijk veel van je vraagt? Het is belangrijk dat je ook goed voor jezelf zorgt. Daarvoor is het soms nodig om je eigen behoeften op de eerste plaats te zetten. Bekijk praktische tips om goed voor jezelf te zorgen.
Ervaringen van anderen
Het kan fijn zijn om te lezen hoe anderen het helpen hebben aangepakt en waar ze tegenaan liepen.
Ervaringen van anderen
Toen Danique worstelde met de gevolgen van seksueel misbruik in haar jeugd, stond haar huisgenoot Yordi voor haar klaar. Ze vertellen hoe dit voor hen was.
Rechten voor slachtoffers
Wijs je naaste op slachtofferrechten
Slachtoffers van een strafbaar feit hebben rechten in Nederland. Bijvoorbeeld het recht op gratis hulp, op bescherming en het recht om (geen) aangifte te doen. Je kunt je naaste wijzen op deze rechten.
In 8 stappen beter helpen
Doe de gratis online cursus
Hulp aanbieden aan iemand die het moeilijk heeft voelt vaak vanzelfsprekend. Toch kan het zijn dat je steeds vaker situaties tegenkomt waar je niet uitkomt met de ander. Je adviezen worden niet overgenomen, er ontstaan spanningen of het wordt je te veel. Met onze gratis online cursus 'In 8 stappen beter helpen' krijg je houvast om met deze situaties om te gaan.