Hoe help ik iemand die een naaste heeft verloren door zelfdoding?

In de eerste periode na het overlijden komt er veel op nabestaanden af. Ze moeten allerlei praktische en financiële dingen regelen. Dat kan overweldigend zijn. Je kunt deze last wat verlichten door aan te bieden om dingen uit te zoeken of te regelen. Denk bijvoorbeeld aan het opzeggen van abonnementen. Laat de ander beslissen of en waarbij je kunt helpen.

Praktische tips als een naaste overlijdt

Op zelfdoding rust helaas nog steeds een taboe. Mensen in de omgeving van nabestaanden vinden het vaak lastig om erover te praten. Omdat ze niet weten wat ze moeten zeggen of omdat ze de daad van de overledene afkeuren. Ook kan het zijn dat nabestaanden er zelf niet over durven te praten omdat ze bang zijn voor reacties van anderen. Het is voor het herstel van nabestaanden heel belangrijk dat hun verlies gezien wordt. Geef iemand dus de ruimte om te praten over wat er is gebeurd. Ga het onderwerp niet uit de weg.

Iemand verliezen door zelfdoding is zeer ingrijpend. Nabestaanden ervaren dit als een enorme schok, die nog groter is als iemand getuige was van de zelfdoding of het lichaam heeft aangetroffen. Soms is het zo pijnlijk dat een naaste een einde aan zijn leven heeft gemaakt dat iemand ontkent dat het zelfdoding was. Andere veelvoorkomende emoties bij nabestaanden zijn schaamte, schuldgevoel, boosheid en soms opluchting. Hoe iemand ook reageert, neem die emoties serieus. Dat kun je doen door te vragen hoe het met de ander gaat en met aandacht te luisteren. Het is al fijn voor de ander als je er gewoon bent, zonder adviezen of oplossingen aan te dragen.

Passend reageren op wat iemand doormaakt

Nabestaanden worden na een zelfdoding soms benaderd door de pers. Soms voelen mensen zich onder druk gezet door journalisten. De beslissing om wel of niet mee te werken aan een verhaal ligt altijd bij de nabestaanden. Als iemand besluit mee te werken, kun je dit samen voorbereiden. Bijvoorbeeld door te bespreken:

• wat iemand wel en juist niet wil vertellen
• welke afspraken iemand wil maken met de journalist, bijvoorbeeld over het kunnen bekijken van het artikel of de uitzending voordat die geplaatst of uitgezonden wordt

Bekijk meer tips voor het omgaan met de pers

Als kinderen een naaste verliezen, maken ze net als volwassenen een rouwproces door. Kinderen doen dit op hun eigen manier en hun reactie op het verlies verschilt per leeftijd. Het kan ook gebeuren dat een kind tijdelijk een stapje teruggaat in de ontwikkeling. Dat is normaal en hoort bij het rouwen. Je kunt een kind helpen door structuur en veiligheid te bieden, en door ruimte te geven voor ander gedrag.

Meer tips om een kind te helpen

In de periode direct na het overlijden krijgen nabestaanden vaak veel steun en aandacht. Na een tijdje neemt die betrokkenheid vaak wat af, terwijl de nabestaanden nog dagelijks met het verlies leven. Hierdoor kunnen ze het gevoel hebben er alleen voor te staan. Het kan veel voor iemand betekenen als je interesse blijft tonen, ook als het overlijden al langer geleden is. Een simpele vraag, zoals ‘Hoe is het nu met je?,’ is al heel waardevol.

Rouw is een gezonde en normale reactie op een verlies. Door te rouwen neemt iemand afscheid en leert iemand leven met het verlies. Daarbij is meestal geen professionele hulp nodig. Maar soms is iemand door het verlies niet meer in staat normale dagelijkse activiteiten uit te voeren. Is het je opgevallen dat de ander bijvoorbeeld niet meer buiten komt of al het contact met familie en vrienden vermijdt? Ga erover in gesprek. Benoem wat je hebt opgemerkt en vraag of de ander openstaat voor hulp. De huisarts kan advies geven over passende hulp en een verwijzing maken.

Bezoek aan de huisarts voorbereiden

Of een overlijden nu kort of lang geleden is, het kan voor nabestaanden prettig zijn om te praten met mensen die iets vergelijkbaars hebben meegemaakt. Veel mensen vinden herkenning en erkenning bij lotgenoten. Nabestaanden van zelfdoding kunnen terecht in onze online lotgenotencommunity. Ook zijn er face-to-face lotgenotengroepen voor nabestaanden.

'Het verdriet door de zelfdoding is van een andere aard dan het verdriet na de moord. Het leven van onze oudste zoon is ontnomen. Onze jongste zoon heeft de keuze gemaakt voor een vorm van zelfeuthanasie; het achterlaten van een rotleven.’

Lees het verhaal van Jack

Wat als je er wel wil zijn voor iemand, maar het tegelijk veel van je vraagt? Het is belangrijk dat je ook goed voor jezelf zorgt. Daarvoor is het soms nodig om je eigen behoeften op de eerste plaats te zetten. Bekijk praktische tips om goed voor jezelf te zorgen.

Tips voor zelfzorg

Ervaringen van anderen

Het kan fijn zijn om te lezen hoe anderen het helpen hebben aangepakt en waar ze tegenaan liepen. 

Tips en ervaringen van helpers

Hulp aanbieden aan iemand die het moeilijk heeft voelt vaak vanzelfsprekend. Toch kan het zijn dat je steeds vaker situaties tegenkomt waar je niet uitkomt met de ander. Je adviezen worden niet overgenomen, er ontstaan spanningen of het wordt je te veel. Met onze gratis online cursus 'In 8 stappen beter helpen' krijg je houvast om met deze situaties om te gaan.

Lees meer over de cursus