Spreekrecht
Het spreekrecht is het recht van slachtoffers van zwaardere misdrijven om tijdens de strafzitting een verklaring af te leggen. U bent niet verplicht gebruik te maken van het spreekrecht, het is een recht.
Heb ik recht op spreekrecht?
Of u iets mag zeggen in de rechtszaal, hangt af van het soort misdrijf. U ontvangt een brief van het Openbaar Ministerie als u spreekrecht heeft.
U mag altijd spreken bij:
- misdrijven waarvoor de dader een gevangenisstraf kan krijgen van 8 jaar of meer,
- een aantal andere misdrijven zoals seksuele misdrijven, stalking, bedreiging en een verkeersongeval met ernstig lichamelijk letsel of overlijden tot gevolg.
De 4 vormen van spreekrecht
U spreekt met uw verklaring op papier
Uw verklaring is op papier gezet en u kunt deze voorlezen. Tijdens de stafzitting kunt u er alsnog voor kiezen om niet te spreken. Uw verklaring is dan toch bekend, omdat deze op papier staat.
U zet uw verklaring op papier
U zet alleen uw verklaring op papier. Dit heet een schriftelijke slachtofferverklaring. Als u uw verklaring opschrijft, hoeft u niet bij de strafzitting aanwezig te zijn om te laten weten wat u van de strafzaak vindt.
U kiest ervoor om alleen te spreken
U krijgt het woord tijdens de strafzitting. Tijdens de strafzitting zijn de rechter, de officier van justitie, de verdachte en de advocaat van de verdachte aanwezig.
U vraagt iemand anders te spreken
U vraagt iemand anders om uw verklaring voor te lezen. Dit kan een familielid, een vriend/vriendin of een medewerker van Slachtofferhulp Nederland zijn. U moet deze persoon hiervoor machtigen.
Wat levert het spreekrecht op?
Spreekrecht kan u erkenning geven en mogelijk helpen het misdrijf een plek te geven. U kunt de verdachte, de rechter en de officier van justitie persoonlijk laten weten wat het misdrijf met u heeft gedaan. Ook kunt u aangeven hoe u tegen de strafzaak aankijkt en wat u een passende straf vindt.
Wat mag ik vertellen?
U bepaalt wat u vertelt. Dit kan bijvoorbeeld gaan over:
- de gevolgen van het misdrijf,
- wat er is gebeurd,
- wat u een passende straf vindt.
Wat gebeurt met mijn schriftelijke verklaring?
- Uw verklaring komt in het strafdossier.
- De rechter, de officier van justitie en de verdachte kunnen uw verklaring lezen.
- Soms wordt een deel van uw verklaring voorgelezen tijdens de strafzitting.
- Kiest u ervoor om alleen te spreken? Dan staat er niets op papier en wordt dit ook niet toegevoegd aan het strafdossier.
Wie mogen er spreken?
- Het slachtoffer.
- Nabestaanden: ouders, grootouders, kinderen, kleinkinderen, broers, zussen, nichten, neven, ooms en tantes (maximaal 3 personen).
- Wettelijk vertegenwoordigers van een minderjarig slachtoffer.
- Levensgezel en 1 ander familielid: als het slachtoffer/de nabestaande verstandelijk en/of lichamelijk niet in staat is om zelf te spreken.
- Een gemachtigde die namens het slachtoffer spreekt. Bijvoorbeeld een familielid of een medewerker van Slachtofferhulp Nederland.
Spreekrecht en privacy
Het kan zijn dat de pers aanwezig is en uw verhaal vastlegt. Zonder uw toestemming mogen journalisten uw verklaring niet opnemen of u in beeld brengen. Wel mogen ze verslag doen van wat u heeft gezegd.
Wilt u niet dat er iets uit uw verklaring naar buiten komt? U kunt de rechter vragen om het spreekrecht achter gesloten deuren te laten plaatsvinden. Bespreek met een medewerker van Slachtofferhulp Nederland wat er mogelijk is om uw privacy te beschermen.
Oproep als getuige
U kunt naar aanleiding van uw verklaring worden opgeroepen als getuige. Bijvoorbeeld als u in uw verklaring informatie geeft over wat er is gebeurd of over het bewijs. Of als uw verklaring afwijkt van uw eerdere verklaringen. De rechter of de advocaat van de verdachte kan u hierover vragen stellen. Eén van onze medewerkers kan u hierover meer informatie geven en u hierop voorbereiden.
Ondersteuning bij spreekrecht
Wij helpen u bij het voorbereiden van het spreekrecht en het opstellen van uw schriftelijke slachtofferverklaring. Met de medewerker bespreekt u wat u wilt vertellen tijdens de strafzitting of in de schriftelijke verklaring.
U wordt ook geïnformeerd over de gang van zaken tijdens de strafzitting. Onze hulp is gratis.
Hoe was het voor anderen?
Mellanie kon eindelijk haar stem laten horen. Lees het verhaal van Mellanie
'Ik heb hem aangekeken, maar hij keek niet terug. Daardoor voelde ik me nóg krachtiger.'
Carolien en haar familie werden gestalkt.
Thijs werd mishandeld door een ontslagen werknemer.
Johan raakte ernstig gewond door een motorongeval.
