Blog Rosa Jansen: twee jaar Namens de Familie
- 03 juni 2021
Namens de Familie bestaat deze maand twee jaar. Een groep media-adviseurs die onder de paraplu van Slachtofferhulp Nederland belangrijk werk doet. Voor families die in een mediastorm terechtkomen én voor de emancipatie van het slachtoffer, vindt bestuursvoorzitter Rosa Jansen.
We doen het allemaal wel eens. Iemand vertelt je dat er net iets ergs is gebeurd. Een vermissing, een moord, een zedendelict – in ieder geval iets waar je een unheimisch gevoel van krijgt. En toch ga je daarna online zoeken of je meer over kunt lezen. Of beter nog, kunt zien. Want misschien heeft een omstander wel gefilmd en zijn er actiebeelden te vinden van een arrestatie of achtervolging. Of geeft een nabestaande een reactie.
Mensen zijn nieuwsgierige wezens. We willen zoveel mogelijk weten. En we weten ook steeds meer, want bij het horen van een sirene halen sommige mensen in een reflex hun telefoon uit hun broekzak. Elke achtervolging van de politie kun je op Youtube nakijken.
En we kijken er massaal naar. De crimeprogramma’s scoren, in de kranten behoren verhalen over criminaliteit tot de best gelezen verhalen en honderdduizenden mensen volgen live de rechtbankverslagen via de Twitterfeed van Saskia Belleman of een van haar collega’s.
Ook slachtoffers doen het goed in de media. Sla de kranten er maar op na. Nabestaanden die hun verdriet uiten. Ook bij de talkshows worden ze regelmatig uitgenodigd. ‘Hoe is het nu met de familie?’ hoor je dan. ‘Hoe slaan jullie je door deze gitzwarte periode?’ Waarna de interviewer de gast indringend aankijkt.
De toegenomen aandacht voor slachtoffers past bij de emancipatie van het slachtoffer. Die hebben meer rechten, maken vaker gebruik van hun spreekrecht en spreken zich uit. Daar zit echter ook een keerzijde aan. Daarom ben ik zo blij met Namens de Familie. Dat staat slachtoffers en nabestaanden bij in de omgang met media. Met Namens de Familie heeft Slachtofferhulp Nederland zeer professionele hulpverlening in huis waarmee we slachtoffers en nabestaanden nog beter kunnen bijstaan.
Deze maand is het twee jaar geleden dat Namens de Familie het licht zag. Wat begon als een pilot naar aanleiding van de vermissing en dood van Anne Faber en vooral de mediastorm die dat opleverde, is nu uitgegroeid tot een club die onder de vleugels van Slachtofferhulp Nederland wekelijks families bijstaat in de omgang met media. Een klein kernteam en achttien media-adviseurs verspreid over het land komen op voor de belangen van slachtoffers. Soms willen die uit de media blijven, vaak ook willen ze hun verhaal vertellen. In beide gevallen hebben die families professioneel advies nodig.
Persoonlijk hoop ik ook dat het werk van Namens de Familie gaat bijdragen de positionering van slachtoffers bij te stellen. In onze cultuur vinden mensen het verhaal van een slachtoffer nog te vaak belastend. Naarmate de gevolgen van een misdrijf voor slachtoffers groter zijn, wenden mensen zich meer van hen af. Wat moet je tegen zo iemand zeggen? Erg ongemakkelijk en deprimerend allemaal. Het is misschien ook de diepgewortelde angst dat hen hetzelfde lot kan treffen.
Daar zit ook een interessant schisma: aan de ene kant staan kranten vol met verhalen van slachtoffers en zijn mensen gek op films en boeken over ellende en wraak, maar als dat te dichtbij komt, als het echt is en geen fictie, haken ze af. Niemand wil in de spiegel van de pijn kijken.
Overdreven? Eerder dit jaar deden drie zussen uitgebreid hun verhaal in de Volkskrant. Hun overleden moeder was misbruikt. Door hun verhaal te doen willen ze dat de wet wordt aangepast. Want tot hun verbijstering is lijkschennis in Nederland niet strafbaar. De dader stond twee uur na zijn arrestatie weer buiten.
Hun indrukwekkende verhaal leidde tot een discussie op de redactie van een populair tv-programma. Het onderwerp was belangrijk genoeg voor aandacht, maar de feiten te afschuwelijk. Kijkers zappen weg. Er kijken kinderen. Besloten werd de lijkschennis over te slaan. Ongetwijfeld kwam er een item over een doorgewinterde crimineel voor in de plaats. We willen alles weten, maar durven het beest niet in de bek te kijken, want we willen wel rustig gaan slapen.
‘Hoe is het nu met de familie?’ Ik ben blij dat we met Namens de Familie een krachtige club in huis hebben die families helpt het verhaal te vertellen zoals zij het willen vertellen.
- Rosa Jansen, bestuursvoorzitter Slachtofferhulp Nederland