Zo werken overlevingsreacties
Wanneer iemand in een zeer bedreigende situatie terecht komt, kan het lichaam reageren met een automatische reactie. Doel is om de situatie te overleven. Bekendste voorbeelden van overlevingsreacties zijn vechten, vluchten en bevriezen of verstijven. Hoe iemand reageert verschilt per mens en per situatie. Voel je niet schuldig en schaam je niet voor je reactie. Je hebt er geen invloed op. Lees op deze pagina meer over overlevingsreacties.
Je hebt geen invloed op je reactie
Wat je hebt meegemaakt, hoe je je op dat moment voelde, wat voor persoon je bent: het heeft allemaal invloed op hoe je reageert. Je reactie op een heftige gebeurtenis is niet te voorspellen, te controleren of te trainen. Het kan voorkomen dat je overlevingsreactie anders is dan je had verwacht. Dat is heel normaal en niet iets om je druk over te maken.
Neem jezelf niet kwalijk hoe je reageert
We weten uit ervaring dat iemand die bevriest of verstijft tijdens een bedreigende situatie, zichzelf kwalijk kan nemen niet te zijn gevlucht of terug te zijn gaan vechten. Gevoelens van schaamte hebben of jezelf verwijten maken, is niet nodig. Je hebt geen invloed op hoe je reageert.
Soorten overlevingsreacties
- Vechten
- Vluchten
- Bevriezen of verstijven
Iemand is niet meer in staat om zich te bewegen of om te praten of te schreeuwen. Vechten of vluchten is niet mogelijk. - Meebewegen
Iemand verzet zich niet maar ‘beweegt mee’ met de dader. Doel is om de ingrijpende gebeurtenis zo snel mogelijk voorbij te laten zijn. Deze overlevingsreactie komt vaak voor bij seksueel misbruik.
Na een ingrijpende gebeurtenis is het heel normaal dat mensen last hebben van emoties en stressklachten. Wij helpen je graag zodat deze klachten verminderen of verdwijnen.
Na een ingrijpende gebeurtenis kun je ook je lichamelijke en emotionele klachten bespreken met je huisarts.
In een lotgenotengroep ontmoet je mensen die hetzelfde mee hebben gemaakt als jij. Je deelt je ervaringen en gaat met elkaar in gesprek over verschillende onderwerpen.
Slachtoffers krijgen na een ingrijpende gebeurtenis vaak opmerkingen die het gevoel geven dat het je eigen schuld is. Dit heet victim blaming. Maar wat er is gebeurd, is niet jouw schuld.
Goed om te weten over stressreacties
- Ontlading van stress kan zich uiten in trillen, beven of huilen
Kort nadat het gevaar voorbij is, kun je last krijgen van (hevig) trillen, beven en huilen. Je lichaam probeert zo de stress van de situatie kwijt te raken. Dit zijn normale reacties die uiteindelijk weer afnemen. - Meestal verdwijnen je reacties binnen 6 weken
Het is normaal dat je je na een ingrijpende gebeurtenis niet goed voelt en last hebt van stressklachten. Bij de meeste mensen nemen stressklachten binnen 6 weken af. Lees meer over stressklachten na een ingrijpende gebeurtenis. -
Sommige gewoontes zijn blijvend
Het kan zijn dat je na een ingrijpende gebeurtenis nieuwe gewoontes krijgt. Je controleert vaker of de deur op slot is, kijkt vaker achterom of let extra op bij het oversteken. Dit zijn normale reacties op een niet normale gebeurtenis. Let wel op dat als angst je leven gaat beheersen, je bij je huisarts vraagt naar passende hulp.