Victim blaming
Slachtoffers krijgen soms te maken met opmerkingen van hulpverleners en andere professionals die hen het gevoel geven dat de gebeurtenis hun eigen schuld was. Dit heet victim blaming. Een onbedoeld kwetsende opmerking is snel gemaakt. Lees wat victim blaming met iemand doet en hoe je dit als professional kunt voorkomen.
Wat is victim blaming?
Victim blaming betekent dat iemand - bewust of onbewust - een slachtoffer de schuld geeft van wat diegene is overkomen. Dat uit zich bijvoorbeeld in opmerkingen met een beschuldigende ondertoon, tegen het slachtoffer zelf of tegen anderen.
Hoe kun je victim blaming voorkomen?
Misschien heb je ook weleens gedacht: zou de ander zelf een aandeel hebben in wat er is gebeurd? Toch is het goed om te beseffen dat een slachtoffer nooit verantwoordelijk is voor wat er is gebeurd. Alleen de dader is daarvoor verantwoordelijk. In plaats van kritische vragen te stellen, helpt het een slachtoffer veel meer om erkenning te krijgen.
- Luister actief en zonder oordeel.
- Blijf weg van de vraag waarom iemand iets wel of niet heeft gedaan.
- Geef ruimte aan de gevoelens van de ander.
Bekijk in deze video hoe je kunt voorkomen dat iemand zich dubbel slachtoffer voelt:
Voorbeelden van victim blaming
- Misschien had je die naaktfoto's dan niet moeten delen.
- Waarom heb je niets gedaan om het te stoppen?
- Waarom heb je zomaar geld overgemaakt naar die persoon?
- Wees maar blij dat het niet erger is.
- Als het waar was, had je wel aangifte gedaan.
- Je weet wel dat het doen van een valse aangifte strafbaar is?
Waar komt victim blaming voor?
Een indirect beschuldigende opmerking is gauw gemaakt. Victim blaming komt dan ook veel voor: bij instanties en hulpverleners, maar ook bij familie en vrienden van een slachtoffer. Soms is het een bewuste keuze van bijvoorbeeld een advocaat van de verdachte, die daarmee probeert de rol van de verdachte kleiner te maken en die van het slachtoffer groter. Maar in de meeste gevallen gebeurt victim blaming zonder nadenken en zonder opzet. Victim blaming komt ook voor in gesprekken van hulpverleners onder elkaar over een slachtoffer. Denk aan opmerkingen als:
- Ze daagt ook wel erg uit, vind je niet?
- Waarschijnlijk beweert hij dat dit is gebeurd om aandacht te krijgen.
- Ik heb al vaker het gevoel gehad dat ze liegt over dingen.
Welk effect heeft victim blaming op een slachtoffer?
Wanneer mensen in de omgeving van een slachtoffer kritische vragen stellen of de gebeurtenis kleiner maken, kan iemand zich dubbel slachtoffer gaan voelen. Dit is schadelijk en staat het herstelproces in de weg.
Ook kan victim blaming bestaande gevoelens van schuld en schaamte versterken. Veel slachtoffers worden al achtervolgd door hun eigen twijfels en vragen over wat ze anders hadden kunnen doen. Indirect beschuldigende opmerkingen van anderen kunnen ervoor zorgen dat die gevoelens heftiger worden. Het is voor jou als professional goed om te beseffen dat het slachtoffer nooit de schuldige is. Alleen de dader draagt schuld.
Meer weten over victim blaming?
Wil je verder lezen over de gevolgen van victim blaming en waarom dit gebeurt, kijk dan eens naar:
- Slachtofferwijzer
- Expertisecentrum Seksualiteit Rutgers
- Documentaire Victim blaming na seksueel geweld - Sunny Bergman
Verhalen van slachtoffers
'Ik kreeg enorm veel vieze en lelijke berichten van mensen.'
'Mensen beseffen niet wat voor schade ze aanrichten.'
Bekijk ook
Weet je wat je kunt zeggen om een slachtoffer verder te helpen? Beantwoord 8 vragen en ontdek of je oordeel uit staat.
Je wilt iemand die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt zo goed mogelijk helpen. De manier waarop je het gesprek aangaat, kan van grote betekenis zijn voor het herstelproces. Met deze 8 gesprekstips help je een slachtoffer verder.
Is er veel media-aandacht voor de gebeurtenis? Namens de Familie ondersteunt slachtoffers en nabestaanden die het middelpunt van het nieuws zijn geworden na grote persoonlijke calamiteiten.