Stappenplan Nazorg na online bedreiging [test]

Als je te maken krijgt met online bedreiging, kan dat je hele leven beïnvloeden. Toch is het vaak lastig voor mensen om te praten over wat hen is overkomen. Dit is heel normaal, maar het is toch goed om iemand in vertrouwen te nemen. Deel je verhaal bijvoorbeeld met je partner of een vriend(in) en vertel hoe zij kunnen helpen.

1. Zoek iemand bij wie je je veilig voelt. Bijvoorbeeld je ouders of een mentor op school.
2. Zorg dat je de tijd hebt om rustig te praten.
3. Schrijf van tevoren op wat je wilt bespreken en hoe je je voelt.
4. Benoem je gevoel. Geef bijvoorbeeld aan dat je het moeilijk vindt om dit gesprek te voeren.
5. Geef de ander de ruimte om te reageren.
6. Probeer duidelijke voorbeelden te geven van wat je dwars zit. Zeg bijvoorbeeld: “Ik durf niet meer naar school” in plaats van “ik ben vaak bang.”
7. Vertel vooral ook wat je nodig hebt van de ander. 

Lees meer over praten met anderen

Ga in gesprek over de bedreiging om snel een inschatting te kunnen maken van de situatie, de context en ernst van de bedreiging. Zo kun je bepalen wat mogelijke vervolgstappen zijn. Neem de bedreiging serieus, ook als het slachtoffer laconiek doet over wat er is gebeurd. 

Stel vragen als: 

• Hoe voel je je nu?
• Wat is er gebeurd?
• Is de bedreiger een bekende?
• Heeft deze persoon je al vaker bedreigd?
• Wat doet de bedreiging met je?
• Ben je bang voor de bedreiger?
• Heb je het bewijs van de bedreiging bewaard?

Meer tips voor gespreksvoering

Vermoedens? De Signalenwijzer helpt

Weet je niet zeker of iemand slachtoffer is, maar heb je wel vermoedens? De Signalenwijzer geeft je handvatten om je onderbuikgevoel te onderzoeken, het gesprek aan te gaan en passende ondersteuning te bieden.

• Download de Signalenwijzer

Kwetsbaar slachtoffer?

Neem de persoonlijke kenmerken en de omstandigheden van het slachtoffer mee in je inschatting van de impact en ernst. Een slachtoffer kan hierdoor extra kwetsbaar zijn, bijvoorbeeld als het slachtoffer minderjarig is of een licht verstandelijke beperking heeft. Ook de sociaal maatschappelijke omgeving, psychische problemen of een ongewilde relatie of afhankelijkheid van de bedreiger kunnen een rol spelen.

Is er sprake van een hate crime?

Wordt het slachtoffer bedreigd vanwege bepaalde persoonskenmerken? Bijvoorbeeld omdat het slachtoffer homoseksueel is, vanwege de geloofsovertuiging of omdat het slachtoffer vluchteling is? Dan kan er sprake zijn van hate crime of discriminatie. Hate crimes hebben vaak extra impact omdat iemand iets overkomt om wie die is.

Een hate crime kan zwaarder worden bestraft. Adviseer het slachtoffer daarom om bij de aangifte aan de politie te laten weten dat hier mogelijk sprake van is.

Neem dan altijd contact op met de politie. Zij informeren je over mogelijke vervolgstappen.

Heb je het gevoel dat er meer aan de hand is, maar kan je de exacte toedracht niet achterhalen? Weet je daardoor niet helemaal zeker wat je het beste kunt doen? Het kan helpen om ruggespraak te houden met collega's. Ook onze Advieslijn voor professionals kan je helpen om de juiste stappen te zetten.

Bewijs verzamelen

Het is belangrijk om bewijs van de online bedreiging te verzamelen. Bewaar berichten, appjes, sms'jes, e-mails van de dader of maak screenshots. Houd eventueel een dagboek bij van wat er op welk moment is gebeurd. 

Het bewijs kun je geven aan de politie als je aangifte wilt doen. Dit helpt de politie om in te schatten of de bedreiging strafbaar is. De politie kan dit ook gebruiken in het onderzoek naar de verdachte.

Kijk op www.internetsporen.nl voor tips over het bewaren van berichten in bijvoorbeeld WhatsApp of een andere chat.

De bedreiger blokkeren

Op social media zoals Facebook en Instagram kun je het account van de bedreiger blokkeren of bedreigende posts rapporteren. Ook kun je, om ongewenste contacten in de toekomst te voorkomen, de privacy-instellingen van je social media accounts aanpassen.

• Bewijs verzamelen
  Geef aan dat het belangrijk is om bewijs van de bedreiging vast te leggen en te verzamelen. Bijvoorbeeld screenshots van berichten via social media, WhatsApp-berichten en e-mails. Als het slachtoffer aangifte wil doen kan dit bewijs worden overgedragen aan de politie. Bewijs is nodig om een verdachte te kunnen vervolgen en kan de politie helpen om in te schatten of de bedreiging strafbaar is en om de verdachte op te sporen. Op internetsporen.nl staan tips over het bewaren van berichten.
• De bedreiger blokkeren 
  Help om de bedreiger te blokkeren op Twitter, Instagram of andere social media. Geef tips om ongewenste contacten in de toekomst te voorkomen door de privacy-instellingen aan te passen.

Een bedreiging is strafbaar als iemand jou of je familie bedreigd met:

• de dood,
• ernstige verwondingen,
• aanranding of verkrachting,
• brandstichting of vernieling van spullen.

Het is ook strafbaar als iemand je identiteit steelt, bijvoorbeeld via een nepprofiel, of je chanteert met naaktbeelden.

Twijfel je of wat jou is overkomen strafbaar is en of je aangifte kunt doen? Neem contact op met 1 van onze medewerkers.

Niet elke vorm van bedreiging is strafbaar. Er is een verschil tussen je bedreigd voelen en wat er in de wet als bedreiging staat omschreven.

Bedreiging is strafbaar als iemand jou of je naaste bedreigd met:

• de dood,
• ernstig letsel,
• aanranding of verkrachting.

Wanneer kan ik aangifte doen?

Het is goed om contact op te nemen met de politie als de bedreiging voor jou serieus is. Ook wanneer je niet zeker bent of wat er is gebeurd strafbaar is. Wij helpen je bij het maken van de keuze om aangifte te doen of niet.

Neem contact op met 1 van onze medewerkers via 0900-0101 of bekijk alles over aangifte doen.

Wanneer kan ik een melding doen?

Je kunt een melding doen als je wilt dat de politie op de hoogte is van wat je is overkomen. De politie kan de situatie dan in de gaten houden en de betrokkenen aanspreken op wat zij hebben gedaan.

Je kunt ook een melding doen als er (nog) geen sprake is van een strafbaar feit, maar je wel bang bent dat dit in de toekomst gaat gebeuren. Dat kan bijvoorbeeld bij online stalking.

Niet alle vormen van (online) bedreiging zijn strafbaar. Er is een verschil tussen bedreigd worden of je bedreigd voelen. Bedreiging is strafbaar wanneer iemand wordt bedreigd met de dood, ernstig letsel, verkrachting, aanranding, gijzeling of brandstichting. Ook als die bedreiging is gericht op iemand anders, bijvoorbeeld iemands kind, zus of partner. Dreigen met het vernielen van spullen kan ook onder bedreiging vallen.

Aangifte doen of melding maken

• Aangifte doen is in sommige gevallen heel logisch. Maar soms is het voor een slachtoffer moeilijk om te besluiten aangifte te doen. Heeft het wel zin? Is wat er is gebeurd wel strafbaar? 
  Onze online hulp In gesprek gaan over aangifte helpt om aangifte en de alternatieven bespreekbaar te maken. 
• Een van die alternatieven is melding doen bij de politie. Na een melding wordt er geen onderzoek gestart naar de verdachte, maar de politie weet dan als er opnieuw iets gebeurt dat er al melding is gedaan. De politie kan in bepaalde gevallen ook op eigen initiatief een onderzoek starten.
• Melding maken kan ook anoniem bij Meld Misdaad Anoniem. Let op: je doet geen aangifte of melding bij de politie. De melding kan voor de politie aanleiding zijn om een onderzoek te starten naar het strafbare feit.
• Adviseer je cliënt ook over de mogelijkheid om melding te doen bij de website of het socialmediakanaal waar de bedreiging gebeurde.

Bang voor de verdachte? 

Is iemand bang voor de verdachte? Of is iemand bang om opnieuw slachtoffer te worden? In elke fase van het strafproces heeft een slachtoffer recht op bescherming. Ook tijdens de aangifte. Laat je cliënt, leerling of patiënt weten dat de politie of officier van justitie maatregelen kunnen nemen om iemand te beschermen tegen de verdachte. 

Heb je hierover vragen? Neem contact op met 1 van onze medewerkers.  

Bemiddeling tussen slachtoffer en bedreiger

Bemiddeling in het contact tussen slachtoffer en bedreiger kan soms een goede stap zijn op weg naar herstel. Zeker wanneer bedreiger en bedreigde elkaar kennen en elkaar weer tegenkomen op school, werk of een sportvereniging. Jij of een collega kan zelf dit gesprek voeren. 

Perspectief Herstelbemiddeling kan bemiddelen bij het contact tussen slachtoffer en dader.

Geef het bij de politie aan als jij je onveilig voelt en bang bent voor de verdachte. De politie kijkt samen met jou welke maatregelen mogelijk zijn om je te beschermen. Ook bij de aangifte zijn hier mogelijkheden voor, bijvoorbeeld door te zorgen dat de verdachte je adresgegevens niet kan zien. De rechter of officier van justitie kunnen ook beschermende maatregelen opleggen, bijvoorbeeld een contactverbod.

Meer over het recht op bescherming

Meld het bij je aangifte

Geef bij de politie aan wanneer je je onveilig voelt of bang bent voor de dader. De politie kijkt samen met jou wat er mogelijk is om je te beschermen. Zij kunnen er bijvoorbeeld voor zorgen dat je adresgegevens niet zichtbaar zijn als je aangifte doet.

Blokkeer de dader

Op social media zoals TikTok en Instagram kun je het account van de bedreiger blokkeren of bedreigende posts rapporteren. 

Bekijk de tips op Helpwanted

• Is het slachtoffer benieuwd wat er gebeurt na de aangifte? Kijk samen naar onze informatie over hoe het strafproces werkt.
• Wijs op de rechten die slachtoffers hebben in het strafproces, zoals het recht op bescherming tegen de verdachte en het recht op juridische ondersteuning. Slachtofferhulp Nederland kan deze ondersteuning bieden (gratis).

Steeds meer jongeren worden slachtoffer van online seksueel misbruik zoals sexting en sextortion

Verspreiden van naaktbeelden: ongewenste sexting of shame sexting
Iemands seksueel getinte foto’s of filmpjes circuleren op social media zonder dat iemand daarvoor toestemming heeft gegeven.  

Afpersen met naaktbeelden: sextortion
Ook worden jongeren soms gechanteerd met naaktbeelden, waarbij gedreigd wordt die online te zetten tenzij het slachtoffer geld betaalt of meer naaktbeelden stuurt.

Ook op uw school kunt u hiermee te maken krijgen. Bekijk welke stappen u als school kunt nemen om de juiste nazorg te bieden en de schade te beperken. 

Stappenplan nazorg online sexting en sextortion

Heeft iemand naaktbeelden van jou online gedeeld? Laat de app of het social media platform weten dat de beelden zonder jouw toestemming gedeeld zijn. Maak voordat je dit doet screenshots van de berichten, als bewijsmateriaal.

Kijk voor tips op Helpwanted

Steeds meer jongeren worden slachtoffer van seksuele exposing (ook wel shame sexting genoemd) en sextortion. 

Seksuele exposing: verspreiden van naaktbeelden

Bij seksuele exposing heeft iemand intieme beelden van jou gedeeld, zonder jouw toestemming. Zijn de beelden nog niet verspreid maar ben je daar wel bang voor? Dan kun je een stopbrief maken.

Hulp bij seksuele exposing

Sextortion: afpersing met naaktbeelden

Iemand dreigt naaktbeelden van jou online te zetten, tenzij je geld betaalt of meer beelden stuurt.

Hulp bij sextortion

Online bedreiging kan veel invloed hebben op je dagelijks leven. Je voelt je nergens meer veilig en bent bang dat er iets met jou of je naasten gebeurt. Dit kan leiden tot stressklachten. 

Het is heel normaal dat je last hebt van stressklachten en emoties na online bedreiging. Maar dat maakt het natuurlijk niet minder vervelend. Wij helpen je zodat klachten verminderen of verdwijnen.

Omgaan met stress

1. Deel je verhaal met iemand die je vertrouwt.
2. Schrijf je gedachten en gevoelens op.
3. Zoek afleiding, bijvoorbeeld door af te spreken met een vriend of vriendin of door hobby's te doen waar je energie van krijgt.
4. Afleiding is goed maar vermijd je gedachten en gevoelens niet. Denk aan urenlang gamen om maar niet te hoeven denken aan wat er is gebeurd.
5. Mindfulness kan helpen om rust in je hoofd te krijgen. Bekijk onze tips.
6. Probeer je dagelijkse ritme vast te houden en ga activiteiten die je spannend vindt niet uit de weg.
7. Uit je emoties. Even heel boos worden of een huilbui krijgen is niet leuk maar lucht wel op.
8. Ga naar de huisarts als je klachten erger worden of langer dan 6 weken duren.

Lees meer over omgaan met stress

Online bedreiging heeft vaak grote impact. Je waant je nergens meer veilig of hebt zorgen dat er wat met jou of je naasten gebeurt. Houd hier rekening mee en praat erover.

Blijft iemand blijft worstelen met de gevolgen van de bedreiging? Benadruk dat het belangrijk is om hulp te zoeken. 

In de Slachtofferhulp Community kun je ervaringen van anderen lezen die te maken hebben gehad met bedreiging. Ook kun je hen vragen stellen of je eigen ervaring delen, veilig en anoniem.

Ontmoet lotgenoten online

Online bedreiging kan langdurige impact hebben. Het is belangrijk om geduldig en begripvol te blijven gedurende het herstel. Houd in de gaten hoe het met het slachtoffer gaat en kijk of verdere ondersteuning nodig is.

Je kunt ook met het slachtoffer in gesprek gaan over het vergroten van de bewustwording rond online veiligheid en online bedreiging. Wellicht kan je zo de eerste stappen zetten naar een betere bewustwording op je school, sportvereniging of in je gemeente.

Ga je liever niet meer online na de ervaringen die je hebt gehad? Op Helpwanted kun je tips vinden om je gegevens te beschermen en je weer veiliger te voelen.

Het is belangrijk om te weten dat iemand altijd misbruik kan maken van je gegevens, ook als je voorzorgsmaatregelen hebt genomen. Het is nooit jouw schuld maar altijd van de persoon die misbruik maakt van je gegevens.

1. Sluit je niet af voor mensen die belangrijk voor je zijn
2. Doe je niet sterker voor dan je bent. Het is niet erg om je kwetsbaar op te stellen.
3. Verwijt jezelf niks en schaam je niet voor wat er gebeurd is. Het is nooit jouw schuld maar altijd van diegene die jou dit heeft aangedaan.
4. Heb je last van stressklachten? Lees onze tips hoe om te gaan met stressklachten.
5. Wees voorzichtig met alcohol, pillen of drugs. Je voelt je misschien tijdelijk beter, maar deze middelen zijn geen oplossing voor je problemen. Ze kunnen juist voor extra problemen zorgen.